Brakial Pleksus (BP) Yaralanmalarının Nedenleri?
Brakial Pleksus yaralanması yeni doğanlarda ve çocuklarda görülen, hayat boyu, süren çok uzun süre takip ve rehabilitasyon gerektiren bir durumdur. Bu yaralanmaların çoğu doğum sırasında omuz ve boyundaki sıkışmalardan kaynaklanmaktadır.
Nedenleri?
- Ters doğumlar sırasında boyun ve gövdenin aşırı yana bükülmesi
- Baş gelişinde omuz çıkarılışı sırasında boyun ve başın yana doğru fazla çekilmesi.
- Suprascapular sinir yaralanması
- Köprücük kemiği kırıkları
- Doğumda Forceps kullanımı
- Aşırı kilolu bebekler (4 kg’dan fazla)
- Anne pelvisinin darlığı
- Enfeksiyon, İskemi
- Prague Manevrası, Basınç
Not: Brakial Pleksus yaralanma riski açısından sezeryan ve normal doğum arasında fark bulunmamıştır.
BPY Görülme Sıklığı Nedir?
Ülkenin sosyal gelişmişlik düzeyine göre çeşitlilik göstermektedir.
- Ülkemizde: Her 1000 canlı doğumda, 0,19 – 2,5 arasındadır.
Brakial Pleksus Yaralanması’nın Akut Döneminde Nelere Dikkat Edilmelidir?
- Doğumdan sonra ilk 10 gün dinlenme pozisyonu önerilmektedir. (köprücük kemiği kırığı ve benzeri komplikasyonlar yoksa)
- Omuzun arkaya doğru gidişi (retraksiyonu) engellenmelidir.
- 90˚’yi aşan fleksiyon, abduksiyon; 45˚’yi aşan omuz rotasyonları önerilmez.
- Bebeğin üzeri giydirilirken, önce zedelenmiş taraf giydirilir. Çıkarırken de ilk önce bu taraf çıkartılır.
- Eklemler, normal eklem aralık açıklığı sınırlarında hareket ettirilmelidir.
BP Yaralanması’nın Tipleri?
Yaralanma şiddetine göre;
- Hafif
- Orta
- Ağır
Plexusun tutulan bölümüne göre;
- Erb Duchenne (C5 – C6)
- Klumpke (C8 – T1)
- Mixt tip (C5 – T1)
BPY’nin Seyri Nelerden Etkileniyor?
- Suprascapular sinir yaralanması
- Yaralanma şekli (avülsiyon, iskemi)
- Yaralanma seviyesi
- Horner sendromunun varlığı
- Eşlik eden kemik kırıkları
- Periscapular kas tutulumu
- Phrenic sinir tutulumu
- Kapsamlı bir çalışmaya göre; bebeklerde fonksiyonel geri dönüş %95 oranında ve bu iyileşme %90 oranında ilk 4 ay içerisinde gerçekleşiyor.
BPY’nin Bulguları ve Belirtileri Nelerdir?
İlk 1 Ay Görülebilecek Belirtiler:
- Etkilenen kolun pozisyonu
- Her iki kolun eşit hareket ettirilememesi
- Kol kaslarında tonus azalması, kolu sabitlemede zorluk
- Köprücük kemiğinin üzerinde kolda ödem ve/veya renk değişikliği
- Giydirirken lezyon tarafındaki kolda zorluk
1. Aydan Sonra Görülebilecek Belirtiler
- Elin ağza götürülememesi
- Cisim ve oyuncakların hep tek elle kavranması
- Yüzükoyun yatırıldığında lezyon tarafındaki kolunu dışarı çıkarmaması
- Oturma dengesinin geç gelişmesi ve etkilenen kol tarafına düşme eğilimi
